Yeni Sergi ile Van Gogh’un Zeytin Ağacı Tabloları İlk Kez Bir Araya Geliyor

Van Gogh’un Zeytin Ağacı Tabloları

Çevirmen: Ceyda Aydın

Gorgon Gündem yazılarımız için tıklayınız.

Yeni Sergi ile Van Gogh’un Zeytin Ağacı Tabloları İlk Kez Bir Araya Geliyor

Amsterdam-Van Gogh Müzesi, Vincent Van Gogh tarafından 1889 yılında Saint-Rémy-de-Provence bölgesinde çizilen on beş zeytin ağacı tablosuna odaklanan bir sergi düzenliyor. Sanatçı bu çalışmalarının Fransa’nın güneyinde yaptıkları arasından en başarılıları olduğuna inanıyordu. ABD ve Avrupa’da bulunan müzelerin tabloları ödünç vermesi sayesinde bu önemli tablolar şimdi yeniden bir arada sergileniyor. Serginin yıldızları arasında Zeytin Ağaçları (Olive Trees, Minneapolis Institute of Art), Zeytinlik (Olive Groove, Gothenburg Museum of Art), ve Zeytin Toplayan Kadınlar (Women Picking Olives, Basil & Elise Goulandris Foundation, Athens) tabloları bulunuyor. Van Gogh ve Zeytinlik sergisi (Van Gogh and the Olive Groves) Dallas Sanat Müzesi iş birliği ile hayata geçti.

Van Gogh Müzesi’nin müdürü Emilie Gordenker: “Bu sergi, yıllarca süren yoğun çalışmaların bir sonucu ve böyle eserleri bir arada görebilmek çok nadir ele geçen bir fırsat. Bu sıra dışı tablolar Van Gogh’un doğaya olan sevgisini ve sanatın huzur verdiğine olan inancını yansıtmaktadır.”

Yoğun Arayış

Vincent Van Gogh’un bir yıl boyunca kaldığı, Saint-Rémy-de-Provence bölgesinde bulunan akıl hastanesi zeytinliklerle çevrelenmişti. Van Gogh buraya varır varmaz zeytin ağaçlarının budaklarından ve yapraklarındaki ışık oyunlarından resmen büyülenmişti. 1889 yılının Haziran ve Aralık ayları arasında on beş tablodan oluşan, zeytin ağaçlarının günün farklı saatlerinde ve farklı mevsimlerdeki görünüşünü aktaran kayda değer eserler ortaya koydu. Zeytin ağaçları ona göre Provence bölgesinin karakterini oluşturuyordu. Bu ağaçların karakteristik özelliklerini keşfetmek üzerine yaptığı araştırma süresince canlı renkler, çizgiler ve formlarla deneysel çalışmalar yürüttü.

Yazdıklarına göre: “Zeytin ağaçları çok karakteristik ve bunu sanatımda yakalamakta zorlanıyorum. Bazen gümüş, bazen daha mavi, bazense yeşilimsi, bronz, zemin ise beyazlayan sarı, pembe, morumsu veya turuncumsu, sonra kırmızı hardal rengi… Ve belki bir gün tıpkı ayçiçeklerinin sarı olduğu gibi, bunun üzerine kişisel bir izlenim edinebilirim.’ (Vincent Van Gogh’tan kardeşi Theo’ya, Saint-Rémy-de-Provence, 28 Eylül 1889)

Doğada Huzurlu Olmak

Van Gogh ve Zeytinlikler sergisi (Van Gogh and the Olive Groves), bu önemli tabloları ilk kez bir araya getiriyor. Sergide, Van Gogh’un zeytin ağaçlarına olan yoğun kişisel ve ruhsal bağımlılığını, değişen çizim tarzını, zeytin ağaçlarını resmederken hissettiği hırsı ve sanatta huzur bulunabileceğine dair sarsılmaz inancını yansıtan 25 tablo ve çizim bulunuyor.

Sergi ayrıca Van Gogh’un belirli bir konu üzerine birden fazla tablo yaratma alışkanlığının ve zeytinlikleri resmederken kullandığı yaklaşımların da altını çiziyor. Bunlar arasında seçtiği renklerin çeşitliliği, kompozisyon ve fırça darbeleri, hem dışarda hem de içerdeki stüdyosunda çalışması ve tek bir zeytinliğin çeşitli yorumlarını yaratması gibi yaklaşımlar var.

Van Gogh, Saint-Rémy’de geçirdiği süre boyunca ciddi psikiyatrik sorunlar yaşamakta, çizim yapmakta ve doğada huzur bulmaktaydı. Zeytinlik tablolarında, sonsuzluğun getirdiği sakinleştirici hisleri ve kırsalda bulduğu birlik hissini yansıtmak istemişti. Van Gogh, Fransa’nın güneyinde geçirdiği iki yıl boyunca yarattığı eserlerden en önemli ve en başarılı olanları zeytinlik tabloları olarak görüyordu. Modern sanatın huzur sunması gerektiğine inanıyor ve zeytinlikleri bu yeni sanat türüne bir katkı olarak görüyordu.

Özel Ödünçler

Van Gogh ve Zeytinlikler sergisi, dünyanın her yerinden eserleri bir araya getiriyor. Bu eserlerden bazıları daha önce hiç burada sergilenmemişti. Diğerleri ise bir yüzyıldan daha uzun bir süreden sonra ilk kez Hollanda’ya geri dönüyor. Bunlar arasında özel ödünçler mevcut. Van Gogh’un şahane yaz havasında resmettiği ilk büyük tablosu olan, Nelson Atkins Sanat Müzesi’ndeki Kansas’tan Zeytin Ağaçları (Olive Trees) eseri de bunlara dâhil. Bu eser daha önce hiç Hollanda’da sergilenmemişti. Aynı şey, Van Gogh’un 1889 sonbaharında resmettiği ve bir grup zeytinliği tasvir eden Minneapolis Sanat Enstitüsü’ndeki Zeytin Ağaçları (Olive Trees) tablosu için de geçerli. Bu, eserler arasında Provence’in parlaklığı ve sıcaklığını temsil eden güneşi ve bir araya geldiklerinde etkileyici bir renk zıtlığı yaratan dağları barındıran tek kompozisyon. Eserler arasındaki bir başka canlı parça, Göteborg Sanat Müzesi’nden ödünç alınan Zeytinlik (Olive Grove) eseri. Sergide, sonrasında ilham olduğu ve Kröller-Müller Müzesi’nden ödünç alınan İki Zeytin Toplayan (Two Olive Pickers) eseri ile yeniden buluşacak. Sıra dışı bir ödünç ise Zeytin Toplayan Kadınlar eseri (Women Picking Olives, Basil & Elise Goulandris Kuruluşu, Atina). Bu, Van Gogh’un seri içerisinde en başarılı bulduğu eser. Bu başyapıt, uzun yıllardır özel mülktü ve 1905’ten beri ilk kez Hollanda’da sergilenecek.

Uluslararası Araştırma

Van Gogh ve Zeytinlikler sergisi, Van Gogh Müzesi ile Dallas Sanat Müzesi arasındaki ortak bir çalışma ve sergi 6 Şubat 2022 tarihine kadar açıktı. Yıllar içerisinde Van Gogh’un on beş parçadan oluşan zeytinlik tabloları tüm dünyaya dağılmıştır. Günümüzde bu eserlerin üç tanesi Van Gogh Müzesi koleksiyonunda, diğerleri ise Avrupa ve ABD’de bulunan müzelerde ve özel koleksiyonlarda. Serginin, Van Gogh’un zeytinlik tablolarını bir arada görmeyi sağlayan eşsiz, tek seferlik bir fırsat sunduğu göz önünde bulundurularak galeri müdürleri Nienke Bakker (Van Gogh Müzesi) ve Nicole R. Myers (Dallas Sanat Müzesi), seriye dâhil olan tüm eserleri detaylıca inceleyebilmek adına bir ortaklık projesi başlattı.

Bu eserlere ev sahipliği yapan müzelerin konservatörleri ve araştırmacıları ile birlikte, Van Gogh Müzesi konservatörü Kathrin Pilz, Van Gogh’un bu seride kullandığı teknikler, pigmentasyon ve malzemeler üzerine karşılaştırmalı bir araştırma yürüttü. Bu araştırma, tabloların yapılış sırası, Van Gogh’un renk kullanımı ve hem içerde hem dışarda çalışması gibi konularda değerli bilgiler ortaya koydu. Araştırma sonuçları bilimsel bir katalogda yayınlandı.

Van Gogh ve Zeytinlikler (Van Gogh and the Olive Groves) Dallas Sanat Müzesi/Van Gogh Müzesi (2021)

Bölüm Editörü: Burak Erdem

Kaynak