Kaliforniya Üniversitesi, bünyesinde 2000 adet çocuk hikâye kitabı barındıran ücretsiz bir kütüphane kurdu
Çevirmen: Ceyda Aydın
Diğer gündem içeriklerimiz için tıklayın.
Antik fabllardan klasiklere, Amerikan çocuk edebiyatından yüzlerce yıllık hikâyeler içeren bu arşivi keşfedin.
Kitaplar, hayali dünyalara açılan pencereler gibidir. Yüzyıllardır çocuklarımızı büyülemeyi, empati kazandırmayı ve eğitmeyi başarmışlardır. Sıradaki çocuk edebiyatı projenizin tarihsel bir ilham kaynağına ihtiyacı varsa, Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi’nin (UCLA) on dokuzuncu ve yirminci yüzyıla ait çocuk edebiyatı eserlerini içeren devasa koleksiyonuna göz atabilirsiniz.
Haberin devamında Amerikan tarihi boyunca çocuk kitaplarının bağlamı, koleksiyonda bulunan ve okuyabileceğiniz klasik eserler, sitede nasıl gezineceğiniz ve kendi hikâyelerinizde keşfettiklerinize nasıl kulak verebileceğiniz hakkında bilgi sahibi olabileceksiniz.
Bir varmış bir yokmuş… Çocuk kitaplarının kısaca tarihi
Sözlü gelenekler ve peri masalları, yazılı basın yaygınlaşmadan daha önce de vardı. Hikâyelerin ebeveynler ve öğretmenler aracılığıyla çocuklara ve kuşaklara aktarılması, toplum ve grup normlarının pekişmesini sağladı, aynı zamanda çocukların hayal güçlerini ve merak duygularını geliştirdi. Eski hikâyeler genellikle çocuklara yaramaz olurlarsa, yalan söylerlerse ya da büyüklerin sözünü dinlemezlerse neler olabileceğine dair uyarılar içeriyordu. Hikâyeler çoğunlukla kafiyeli veya şarkı formatında yazılırdı, böylece hatırlaması ve tekrar etmesi daha kolay olurdu.
On sekizinci yüzyılda, insanlar çocukluk döneminin yetişkinlik çağından tamamen ayrı bir evre olduğunu görmeye başladılar ve çocukların farklı ihtiyaçları olabileceğinin farkına vardılar. İngiltere’nin orta sınıf ailelerinde çocuklara kitap hediye etmek ve annelerin çocuklarına kitap okuması daha yaygın hale geldi.
Büyük macera hikâyelerinin popüler hale gelmesiyle, neşe ve keşif temalarına yapılan vurgu arttı. Aynı zamanda eğitimi desteklemek ve iyi davranışları teşvik etmek amacıyla yazılan kitaplar da bulunuyordu. Yayınevleri İngiltere, Avrupa ve Amerika’nın her yerine yayıldı.
Vurgu her zaman yazıda olsa da çoğu popüler kitap resimli hale getirildi. Resimler genellikle imzasızdı, eski kitaplarda sadece kapakta veya kitabın başlangıcına yakın bir yerde resim bulunurdu. Resimlerin okumayı destekleyebileceği fikrinin kabul görmesiyle gelişen görsel edebiyat sayesinde, her bölümde veya her kısa hikâyede karşımıza çıkmaya başladılar ve bazen daha bile fazlası olarak.
Koleksiyonun başlıklarında görebileceğiniz üzere, Baby’s Own Aesop’ta olduğu gibi her şiir resimli bir çerçevenin üzerine yazılmış.
Koleksiyondan hangi kitapları okuyabilirim?
Burası, çocuklar hedef alınarak yazılmış klasik eserlere ücretsiz bir şekilde ulaşabileceğiniz bir kütüphane. Göze çarpan bazı eserler arasında Oz Büyücüsü, Huckleberry Finn’in Maceraları, Sindirella, Uyuyan Güzel, Küçük Kadınlar ve Ezop Masalları bulunuyor. Hem nostaljik bir eğlence yaşayabileceğiniz hem de tarihi araştırmalar yapabileceğiniz harika bir kaynak.
Eski Amerikan toplumunun nasıl işlediği ve davranış ve tutum bağlamında çocuklarından neler beklediğini öğrenmek için belirli konularda daha derin araştırmalar yapabilirsiniz. Görgü kuralları, Hristiyan hikâyeleri, şiir derlemeleri, peri masalları, ilginç kişilerin biyografileri ve daha birçok konuda kitaba ulaşmak mümkün.
Koleksiyonu nasıl kullanırım?
Koleksiyon internet arşivinde muhafaza ediliyor ve UCLA ekipleri tarafından taranmış yaklaşık iki bin adet kitabı bünyesinde bulunduruyor.
Kitapları 1821 yılına kadar, belli başlı alt gruplara, yazarına ve Fransızca, Almanca ve birkaç farklı dile göre sıralayabilirsiniz. En ilginizi çekecek filtre muhtemelen ‘’Temalar ve Konular’’ olacaktır.
Tarihi bağlam kendini hızlıca belli etmektedir: kitapların büyük çoğunluğu davranışları geliştirmeyi ve çocukları dönemin ahlak kurallarına uydurmayı amaçlamaktadır. ‘’Yaşama bağlılık’’ konusunda, sonradan erkekler ve kızlar olarak ayrılan bölümler bulunmaktadır, cinsiyet rollerinin tarihi üzerine araştırma yapan bir kişi bunu faydalı bulabilir. Ayrıca kitaplarda işlenen cesaret, kibarlık, dürüstlük gibi olumlu davranış isimlerini kullanarak da filtreleme yapabilirsiniz.
Hesap oluşturmaya veya giriş yapmaya gerek yok, sadece istediğiniz başlığa tıklayın ve internet arşivinin desteğiyle okumanın keyfine varın.
Koleksiyonu ilham almak için kullanmak
Son iki yüzyılda çocuklara hikâye anlatma şeklimiz büyük oranda değişti. Fabllarda işlenen sıkı ahlak kurallarından daha hayali, daha eğlenceli bir ortama geçilmesi en büyük değişimlerden bir tanesi. Günümüz hikâyeleri içerik olarak daha cesur ve karakterlerin duygusal değişimlerini derinlikli olarak incelemeye meyilli.
Ancak eski çocuk edebiyatı eserlerini incelemek pek çok açıdan yararlı olabilir. Belki eski biçimsel özellikleri yeniden canlandırabilir ve tasarımınızda veya çiziminizde yepyeni bir şekilde kullanabilirsiniz. Belki de bir yazarsınızdır ve çocuklara yönelik kitaplarda okuyucu ile etkileyici bir iletişim kurmak veya kurmamak için bazı kelimelerin veya belirli ses tonlarının nasıl kullanıldığını görmek isteyebilirsiniz.
En ilginci, belki de bu bizi günümüzde hikâyeleri nasıl anlattığımıza ve raflarda gördüğümüz kitaplar üzerine düşünmeye itebilir. Çağdaş toplumda çocuklarımızın ne tür dersler almalarını istiyoruz? Sıkıntılı ve zor sorunları nasıl belirtmeliyiz? Tabii ki bu soruların kesin bir yanıtı yok ancak bu soruları sormak, çocuklarımız için yarattığımız bu sanat üzerine derinlemesine düşünmemizi sağlayabilir.
Günümüzde yaygın ve popüler olan hikâye türlerinden birisi de yeniden aktarımdır, çocuklar ve gençler için yazılan kitaplar genellikle tarihi hikâyelerden elementler içerir ve sonradan değiştirilip, tazelenir. Kim bilir, belki de UCLA kütüphanesinde sizi kendi yeniden aktarım hikâyenizi yazmaya iten bir şeyler keşfedersiniz.
Turkish
English
French
German
Spanish