Abrakadabra
Yazar: Wu Mingren
Çevirmen: Aslıhan Yeşilyurt
Sihirli Kelimeyi Söyle: Abrakadabra’nın Kökenleri
Sihirli kelimeler, çoğunlukla sihirbazlar tarafından yaptıkları gösteriler esnasında kullanılırlar. Bu sihirli kelimelerin en iyi bilinenlerinden biri de “Abrakadabra” olup birçok kişi tarafından bilinmesine rağmen kökeninden haberdar olan çok az kişi vardır. Abrakadabra dışında sihirbazların kullandığı farklı sihirli kelimeler de vardır. Tıpkı Abrakadabra gibi diğerlerinin kökenleri de birçok kişi tarafından bilinmez.
Abrakadabra Kelimesinin Kökeni Nereye Dayanıyor?
Günümüzde Abrakadabra çoğunlukla sihirbazlar tarafından eğlence maksatlı kullanılıyor olsa da kökeninin Antik Roma’ya dek uzandığı düşünülmektedir. O zamanlarda bu sözcük gösterilerde kullanılmıyordu fakat bir tür sihirli güce sahip olduğu düşünülüyordu. Bir teoriye göre Abrakadabra, İbranice “ab, ben, ruach hakodesh’” sözcüklerinden türemiştir. Bu sözcükler “Baba, Oğul ve Kutsal Ruh” anlamına gelmektedir. Görüldüğü üzere, Abrakadabra kelimesi aslında Kutsal Üçleme’nin (Teslis) zikredilişidir.
Bir başka teoriye göre bu sihirli sözcük bir diğer sihirli sözcükten “abraxas”tan türemiştir. Bu sözcüğün harf değerleri Yunan numerolojisinde tıpkı bir yıldaki gün sayısı gibi üç yüz altmış beş rakamına denk geldiği için özel bir sözcüktür.
Abrakadabranın kökenine dair teorilerden biri de Aramice Avra kadavra öbeğinden türediğine yöneliktir. Harry Potter serisinin hayranları bu kelime öbeğine, ona oldukça benzeyen Avada kedavra büyüsünden aşina olabilirler. Harry Potter serisinde Avada kedavra, bir ölüm laneti olarak geçer ve kitapların yazarı J.K. Rowling’in, bu sihirli kelimenin ilhamını Aramice versiyonundan aldığı söylenmektedir. Rowling’in belirttiğine göre bu sihirli söz öbeği aslında “bırak yok olsun” anlamına gelmekteydi ve hastalıkları iyileştirmek için kullanılmaktaydı.
Her hâlükârda Abrakadabra yüzyıllardır bir tılsım olarak kullanılmıştır. MS 2. yüzyılda yaşayan Romalı bilgin Serenus Sammonicus, kitabı Liber Medicinalis’te (Tıp Kitabı) bu sözcüğün hangi şekilde kullanılmış olabileceğine dair bir açıklama sunmaktadır. Kitaba göre tılsım, sözcüğün bir parşömen parçasına, geriye tek bir harf kalana dek harfleri siline siline yazılmasıyla oluşturuluyordu.
Orta Çağ’da insanlar açıklayamadıkları her olaya büyünün neden olduğunu düşünmekteydi ve Orta Çağ Avrupa’sının büyük kısmı bir büyüye kurban gitmekten çok korkuyordu. Bu nedenle Abrakadabrayı kendilerine karşı yapılabilecek kötü büyüleri kovmak defetmek için kullanıyorlardı. Ayrıca Roma döneminde hastalıkları iyileştirmek için kullanılıyordu.
Sonraki yüzyıllarda yaşayan yazarlar da yukarıdaki Abrakadabra piramidinin kullanımından bahsetmiştir. Bu yazarlardan biri The Troublesome Voyage of Captain Edward Fenton’ın (Kaptan Edward Fenton’ın Belalı Seferi) yazarı Eva Rimmington Taylor’dır. Taylor şöyle yazmıştır: “Banester, bir yılda 200 sıtmalıyı boyunlarına abrakadabra dolayarak iyileştirdiğini söylüyor.”
Abrakadabranın varlığı, 18. yüzyılda da görülmektedir. Daniel Defoe, 1722 tarihli Journal of the Plague Year (Veba Yılı Günlüğü) adlı eserinde bu batıl inancın ne yazık ki salgın esnasında da yaygın olduğunu belirtmektedir:
“İnsanlar aldandı: Muskalar, iksirler, şeytan çıkarma duaları, tılsımlar ve bedenlerini salgından korumak için kullandıkları daha bilmediğim başka şeyler taşıyorlardı. Sanki salgın şeytani bir ruhun bedeni istilasıymışçasına haçlar, burç sembolleri, bir sürü düğümle bağlanmış ve üzerine bazı kelimeler ya da figürler yazılmış, özellikle üçgen ya da piramit biçiminde Abrakadabra yazılmış kağıtlar ile uzak tutulabilecekmiş gibi… Yoksul insanlar bu tarz şeylerin yetersizliğini gördüler ve kim bilir kaç tanesi ölü arabalarıyla taşındı.”
Zamanla insanlar Abrakadabranın iyileştirici ya da koruyucu gücüne inanmayı bıraktılar ve sözcük artık sadece sihirbazların numaralarında kullanılan bir araç hâline geldi.
Alakazam! Hokus Pokus! Bibbi-Bobbidi-Boo!
Sık rastlanan bir diğer sihir sözcük de “Alakazam”dır. Bu sihirli sözcüğün kökeninin Arapçaya dayandığı söylenmektedir ve bu dilde Alakazam’a benzer olarak “Al Qasam” sözcüğü bulunmaktadır. Bu sözcük, “yemin” anlamına gelmektedir. Alakazam’ın bir özel isim olduğu ve bu sihirli kelime dile getirildiği zaman, Alakazam ismindeki bir kişinin güçlerinin uyandırıldığı öne sürülmüştür.
“Hokus Pokus” da sihirbazların sıklıkla kullandığı bir sözcüktür. Abrakadabra’nın aksine bu sihirli söz öbeğinin kökeni 17. yüzyıl gibi daha yakın bir tarihe dayanmaktadır. Tıpkı Abrakadabra ve Alakazam gibi, bu söz öbeğinin de kökenini açıklayan birkaç teori vardır.
Bunlardan biri 1694’te Canterbury Başpiskoposu John Tillotson tarafından ortaya atılmıştır. Tilloston bu söz öbeğinin hoc est corpus meum (bu benim bedenim) söz öbeğinden türetildiğini ve Katolik ayinlerinde kullanılan kutsamanın bir parodisi olduğunu ileri sürmüştür.
Bir diğer teori ise bu kelimelerin kulağa egzotik gelmeleri ve ritimli olmaları sebebiyle bir araya getirilip oluşturuldukları yönündedir. Hokus pokus, sihirbazlık gösterisi esnasında insanları etkilemek için uydurulmuş anlamsız bir söz öbeği olabilir.
Bu geleneksel sihir sözcüklerinin yanı sıra yakın zamanda ortaya çıkmış sözcükler de vardır. Bunlara, Disney’in Sindirella masalı uyarlamasındaki iyilik perisi tarafından söylenen “Bibbidi-Bobbidi-Boo” söz öbeği, DC çizgi romanlarından Billy Batson’ın süper kahraman Kaptan Marvel’a dönüşmek için kullandığı “Shazam”, Susam Sokağı’nda Mumford’ın kullandığı “A-la Peanut Butter Sandwiches” (Hale Hop Tereyağlı Ballı Ekmek) gibi birkaç iyi bilinen örneği sayabiliriz.
Kaynakça
Conley, C., 2008. Magic Words: A Dictionary. San Francisco, Calif.: Weiser Books.
Martin, G., 2017. Abracadabra.
http://www.phrases.org.uk/meanings/abracadabra.html
Martin, G., 2017. Hocus-pocus.
http://www.phrases.org.uk/meanings/hocus-pocus.html
Shnidman, R., 2013. Word of the Day Abracadabra: Be Careful What You Wish For.
Upton, E., 2013. The Fascinating Origin of the Word “Abracadabra”.
http://www.todayifoundout.com/index.php/2013/11/origin-word-abracadabra/
Redaktör: Melis Fettahoğlu-Hallier
Editör: Martı Esin Şemin
Görev Alan Yayın Kurulu: Arman Tekin, Cemre Yıldırım, Utku Baran Ertan
Yazıda kullanılan görseller ancient-origins.net’in izniyle kullanılmıştır.
Yazının orijinali için:
https://www.ancient-origins.net/history-ancient-traditions/say-magic-word-origins-abracadabra-and-other-magical-mutterings-008076