Akitu
Yazar: Serkan Alpkaya
Akitu Bayramı
Babil halkının Yeni Yıl töreni akitu, genellikle ilkbahar aylarında kutlanan bir bayramdı. Bu kutlamaların kökeni bir hayli eskiye dayanmaktaydı. Sümer dönemine kadar uzandığı tespit edilen bu törenin yanı sıra akitu‘nun sistemli olması Akad’a kadar uzanmaktadır. Akitu töreni on iki gün sürmekte idi (21 Adar-1 Nisannu yani 21 Mart-1 Nisan).
Bu tören esnasında Babil Yaratılış Destanı Enuma Eliş, Marduk tapınağında birkaç kez okunurdu. Böylece destanda bahsi geçen Marduk ile Tiamat arasındaki savaş yeniden canlandırılırdı. Destandaki bu mücadele, Marduk’un zaferi ile sonuçlanmıştır; Marduk, Tiamat’ın parçalara ayrılmış bedeninden evreni yaratmıştır ve Tiamat’ın yaratığı olan Kingu’nun kanından insan yaratılmıştır. Bu destanın, Yeni Yıl töreninde okunmasının sebebi ise bu olayın, evrenin yaratılışını yani ilk yıl dönümünü, yeniden canlandırmak ve yüceltmektir.
Akitu’nun en ilginç geleneği ise kralın her festivalde aşağılanmaya çalışılmasıdır. Marduk’un temsilcisi olarak törende bulunan rahip, kralı ağlatmak için, kralın yüzüne tokat atardı. Babilliler, eğer kralın gözleri dolarsa Marduk’un bir yıl daha kral olmasına onay verdiğine inanıyorlardı. Bazı tarihçiler, bu törenin kralın ilahi gücünü halk karşısında tazelemek için monarşi tarafından kullanılan bir oyun olarak görmektedir.
Akitu, Seleukos İmparatorluğu (MÖ 312 – 63) ve Roma İmparatorluğu dönemine kadar sürdü. Suriye kökenli olan Roma İmparatoru Elagabalus (MS d. 203 civarı–ö. 11 Mart 222), bu töreni İtalya’da bile gerçekleştirdi.
Bu tören hâlâ Yakın Doğu coğrafyasında yaşatılmaktadır. Günümüzde Newroz, Nevroz ya da Nevruz olarak bilinen bayram genelde 21 Mart tarihinde kutlanmaktadır.
Kaynakça
Mircea Eliade, Ebedi Dönüş Mitosu, çev. Ümit Altuğ, İmge Yayınları, 1994.
https://m.bianet.org/bianet/azinliklar/129035-suryanilerin-akitu-bayrami-kutlu-olsun
http://www.ancient-origins.net/news-general-human-origins-religions/babylonian-akitu-festival-and-humbling-king-002128
Turkish
English
French
German
Spanish