Yazar: Siobhan O’Shea
Çevirmen: Aslıhan Yeşilyurt
Viktoryen İngiltere’sinde[1], modayı takip eden insanlar mumya açma partilerine katılırdı. Ne kadar çok para öderlerse, performansı o kadar yakından izleme şansına sahip olurlardı.
Avrupalılar, Shakespeare’in zamanından[2] beri mumyaları ilaç, boya ve hatta tılsım olarak kullanmak için satın alıyorlardı.
Bazı Mısırlı turizm işletmecileri, kimseyi hayal kırıklığına uğratmamak için, mumya bulunmayan bölgelere dahi mumyalar “ekmeye” başlamıştı.
Mark Twain mumyaların yaygın olarak kötüye kullanımlarını The Innocents Abroad (Yurtdışındaki Masumlar veya Yeni Haç Yolculuğu) (1869) adlı eserinde şöyle parodileştirmiştir:
“Mısırlı demiryolu çalışanlarının lokomotiflerde kullandığı yakıt, mezarlıklardan veya tonla satın alınmış üç bin yıllık mumyalardan oluşuyordu… bazen saygısız bir mühendisin hırçın bir şekilde ‘Şu avamlara lanet olsun, yanışları beş para etmez. Bir Kral uzatın!’ dediği duyulur.”
Twain bunun ona “bir gerçeklik olarak aktarıldığını” belirtmiş:
“Bunu anladığım için söylüyorum. Buna inanmaya hazırım. Herhangi bir şeye inanabilirim.” Hatta bazı okurları ona inanmıştı bile!
Viktoryen mumya çılgınlığını tasvir edenlerden biri olan Fransız aristokrat ve Trappist keşişi Başrahip Ferdinand de Géramb, 1833’te şunu yazdı:
“Mısır gezisinden bir elinde mumya diğerinde timsah olmadan dönen biri saygıyla karşılanmazdı.”
Mumya açmak o denli popülerdi ki bir keresinde İngiliz Kilisesi Başpiskoposu, basının ve halkın kalabalığı yüzünden dışarı itilmişti ve doğru düzgün izleyememişti.
Fransız romancı ve eleştirmen Théophile Gautier mumya açmayı şöyle tarif etmiştir:
“büyük siyah göz bebekleri olan iki beyaz göz, kahverengi göz kapakları arasında hayali bir yaşamla parladı. Dikkatle hazırlanmış mumyalara yerleştirilmesine alıştığımız, süslenmiş gözlerdi bunlar. Ölü bir yüzden dışarı doğru bakan açık, donuk gözler dehşet verici bir etki yarattı; mumyanın bedeni, etrafında hareket eden canlı varlıkları küçümseyici bir bakışla seyreder gibi duruyordu… Azar azar vücudun üzücü çıplaklığı ortaya çıkmaya başladı… Rüyalar âlemine ait gibi görünen bir varlığın, Musa’dan beş yüz yıl, İsa’dan bin yıl önce yaşamış ve sevmiş, gün ışığında yürümüş bir varlığın, hâlâ kayda değer bir formda masada uzanıyor olması ne şaşırtıcı değil mi?”[3]
Mumya açma partileri her zaman sorunsuz gerçekleşmedi. Pettigrew’un sergilerinden biri, saatlerce uğraşılmasına rağmen mumyanın vücudu sargılardan ayrılamayınca başarısız oldu. Bir diğer Mısır bilimci olan George Gliddon, 1850’de bir prenses olduğu iddia edilen mumyayı gururla açtığında ortaya bir penis çıkmıştı.
Pettigrew, 1834’te mumyalar hakkındaki yazısının girişinde şöyle demiştir: “… mumyanın vücudundan sargıları çıkarmak ve vücudu açmak için kayda değer bir güç harcanmalıydı ve kaldıraçlar bunun için kesinlikle gerekliydi…”
Alexander Douglas-Hamilton,10. Hamilton Dükü’nün Lahdi
Hamilton Dükü, mumya açmaya o kadar düşkündü ki Pettigrew’dan ölünce kendisini mumyalamasını istedi. Dük, vasiyeti üzerine Fransa’dan yıllar önce satın aldığı isimsiz bir prensesin lahdine 1852 yılında defnedildi. Ancak lahdin boyutu Dük’e pek uygun değildi; bu nedenle Dük’ün lahde sığabilmesi için ayakları kesildi. Hâlâ bu lahitte gömülü olan pek İngiliz (!) Hamilton, Matt Cardin’in Encyclopedia of Mummies (Mumya Ansiklopedisi) (2014) eserinde kendine yer bulmuştur.
Yazının orijinali için: https://www.interesly.com/unrolling-mummies-victorian-england/
Redaktör: Cemre Yıldırım
Editör: Arman Tekin
[1] Viktoryen İngiltere’si, Kraliçe Victoria’nın 64 yıllık iktidarını ve bu süreçteki başta Sanayi Devrimi (1760-1820) gibi birçok gelişmeyi içinde barındıran dönemi ifade etmektedir. Kaynak
[2] William Shakespeare, 1564-1616 yılları arasında yaşamış İngiliz şair, oyun yazarı ve aktördür. Kaynak
[3] http://www.gutenberg.org/files/27724/27724-h/27724-h.htm#THE_UNWRAPPING_OF_A_MUMMY
Turkish
English
French
German
Spanish